تکرار فجایع و فقدان اصلی به نام مدیریت بحران

همایش«سیل سراسری ایران،ابعاد،پیامدهاواقدامات»  سه‌شنبه و چهارشنبه گذشته 8 و 9 مرداد 98 در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.

به گزارش عصرایران، در این همایش دوروزه که از سوی جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی (ع) برگزار شد علاوه بر حضور فعال گروه‌های مردم‌نهاد شماری از اساتید دانشگاهی، مدیران، حقوقدانان و چهره‌های فعال در حوزه محیط‌زیست و اقلیم هم برای حاضران به سخنرانی پرداختند.

 

از جمله سخنرانان روز اول همایش محمد درویش عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، محسن ارسلانی دانش‌آموخته دکتری دیرینه‌ اقلیم‌شناسی، سیدابوالفضل میرقاسمی کارشناس ارشد منابع طبیعی و آبخیزداری، عزیز عابسی عضو هیأت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل، ناصر کرمی اقلیم‌شناس و استاد دانشگاه برگن نروژ، مهدی زارع عضو وابسته فرهنگستان علوم و عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله و رئوف آذری فعال اجتماعی و کنشگر سواد رسانه‌ای بودند.

همچنین در همین روز پنل سازمان‌های مردم‌نهاد با حضور حسین فتوت موسس خیریه مادر و کودک، افخم صباغ مدیرعامل موسسه توانمندسازی مهر و ماه، طیبه شریف پور عضو هیات مدیره شبکه یاری کودکان کار، فیروزه صابر مدیر عامل شبکه ملی موسسات نیکوکاری و خیریه و مسعود بابایی از مدیران عملیاتی جمعیت امام علی در زمان حوادث، در سالن کهربای دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
 
دست‌کاری‌های انسانی و آسیب‌پذیری تهران در برابر سیل
 
مهدی زارع عضو وابسته فرهنگستان علوم و عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در اولین روز همایش سخنان خود را با اشاره به لزوم اطلاع از تاریخچه وقوع سیلاب ها و خسکسالی ها آغاز کرد و با یادآوری عوامل مهم در شکل‌گیری سیلاب ها، پدیده‌های مرتبط با بارندگی‌های شدید را نیز واکاوی کرد.

 

 

او در بخشی از سخنان خود، از زمین‌لغزش به‌عنوان یکی از پدیده‌های مخربی که براثر بارندگی‌های شدید ایجادشده بود یادکرد که بسیاری از مردم براثر آن خانه و کاشانه خود را ازدست‌داده بودند.

این استاد دانشگاه همچنین دخالت در پای دامنه‌ها و ساخت‌وساز در مسیل‌های ظاهرا خشک را از عوامل خطرپذیر کردن مناطق توسعه‌یافته در سال‌های اخیر یادکرد و هشدار داد درصورتی‌که بارندگی‌های شدید هم‌زمان با پدیده زمین‌لغزش در نقاط شمالی شهر تهران همراه باشد، سیل عظیمی تهران را تهدید خواهد کرد.
 
افزایش 500 درصدی احتمال وقوع سیل در سال‌های اخیر
 
 ناصر کرمی اقلیم‌شناس و استاد دانشگاه برگن نروژ هم در این همایش با ارائه تحلیلی بر روندهای اقلیمی وقوع فجایع طبیعی در ایران گفت: در سال‌های اخیر میزان بارش‌ها ۳۰ درصد کمتر شده است؛ اما احتمال وقوع سیل ۵۰۰ درصد افزایش‌یافته است.

 

کرمی عوامل این رشد نامتوازن احتمال وقوع سیل را این‌گونه برشمرد:آمارهای قبلی و تعداد وقوع سیلاب‌ها نادرست بوده و به‌درستی ثبت نمی‌شده است،دست‌کاری‌های هیدرولوژیکی از قبیل ساخت سدها و افزایش دو برابری سطح زیر کشت زمین‌های کشاورزی، یا به‌صورت کلی، عوامل انسانی باعث این عدم توازن آمارها شده است،تغییر رژیم و نظم بارش‌ها یا به‌صورت کلی، تغییرات اقلیمی باعث این عدم توازن شده است.

 

ناصر کرمی، اقلیم‌شناس و استاد دانشگاه برگن نروژ 

 

به‌طوری‌که اگر یک نمودار از روند افزایش سیل تهیه کنیم، مشاهده می‌کنیم تغییرات ارتباطی با روندهای اقلیمی مرسوم نداشته و اکثر سیل‌ها در اکستریم‌های اقلیمی رخ داده‌اند و مولفه‌های جغرافیایی و مردم‌شناسی از قبیل اجبار به کوهپایه نشینی،فقر موارد قومی قبیله‌ای و اجتماعی نیز از دیگر عوامل این مسئله است.
 
این استاد دانشگاه در ادامه سخنرانی خود به تاثیر ساختارهای اقلیمی پرداخت و افزود: موج‌ گرمایش زمینی در حال افزایش است و از طرف دیگر الگوهای بارش نیز در حال تغییر است؛ به‌عنوان نمونه میزان اوج بارش‌ها در حال کم شدن است و این مسئله منجر به تغییرات بارش در نقاط مختلف می‌شود.
 
غیبت مدیران علی‌رغم هماهنگی قبلی
 
اما دومین روز همایش «سيل سراسرى ايران» در حالی روز چهارشنبه نهم مردادماه از سوی جمعیت امداد دانشجویی- مردمی امام علی (ع) در سالن جابربن‌حیان دانشگاه شريف آغاز شد که 5 تن از متولیان رسمی مدیریت بحران در نهادهای مختلف علی‌رغم هماهنگی‌های قبلی در همایش حضور پیدا نکردند و یا حتی چنانچه امکان برایشان به هر علتی میسر نبود، نماینده‌ای نیز از طرف نهاد خود معرفی نکردند.

 

طبق اعلام رسمی برگزارکنندگان همایش قرار بود از ساعت ۱۴:۴۵ الی ۱۶:۱۰ روز چهارشنبه پنل مسئولین و متولیان مدیریت بحران با حضور کمال اکبری معاون مشارکت‌های اجتماعی سازمان امور اجتماعی وزارت کشور (یا نماینده ایشان)، نماینده‌ای از سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر، سید محمد موسوی مدیرکل دفتر مدیریت بحران و کاهش مخاطرات بخش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی (یا نماینده ایشان)، اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور (یا یکی از مدیران ارشد مجموعه) و هرمز ذاکری از مدیران وزارت راه و شهرسازی برگزار شود اما درحالی‌که ده‌ها مهمان در سالن حضور داشتند و ساعتی هم در انتظار ورود سخنرانان، برنامه‌های از قبل هماهنگ شده را تغییر دادند، خبری از شخصیت‌های دولتی برای حضور در همایش نشد.

زهرا رحیمی مدیرعامل جمعیت امام علی (ع) که قرار بود مدیریت پنل مورداشاره را بر عهده داشته باشد با ابراز تاسف از خلف وعده‌این مدیران علی‌رغم هماهنگی‌های صورت گرفته با آن‌ها در روزهای گذشته گفت؛ انتظار می‌رفت مسئولین مربوطه یا زودتر عدم حضور خود را اعلام می‌کردند و یا نماینده خود را می‌فرستادند.
او توضیح داد؛ قرار بود در این بخش سوالاتی از مسئولین سازمان‌های درگیر در سیل پرسیده شود که به دلیل غیبت نا به هنگام مسئولین، تنها به طرح سوالات اکتفا می‌شود.

 

رحیمی در ادامه سوالات مدنظر را چنین طرح کرد؛ می‌خواستیم از آقای اکبری بپرسیم نقش سازمان‌های مردم‌نهاد را در بحران به‌طور ثابت کجا دیده‌اند و آیا حادثه به حادثه قرار است این سازمان‌ها از نقطه صفر این جایگاه را تعریف کنند؟

از آقای محمد نصیری نیز می‌خواستیم بفرمایند، هلال‌احمر چه تدابیری برای مواجهه با بلایای طبیعی بعدی نظیر زلزله تهران دارند؟ مشاهدات ما نشان می‌دهد تجهیزات و توان این سازمان برای مقابله با رخدادی مثل زلزله تهران با آنچه باید باشد فاصله زیادی دارد.

از دوستان جهاد کشاورزی سوال داشتیم که بسیاری از مشکلاتی که وضعیت فعلی که برای کشاورزان و دامداران داشته است به خاطر این بوده که قبلا برای آن بیمه در نظر گرفته نشده است. دلیل این کم‌کاری چه بوده است؟

 

وقتی به خانواده‌ها می‌گفتیم مناطق سیل‌زده را تخلیه کنید، جواب خانواده‌ها این بود که "دام من مثل بچه من است" و حتی در مواردی خانواده لاشه دام را برای اثبات تلف شدن دام در اثر سیل نگه‌داشته بود. درصورتی‌که در این مناطق به‌واسطه اهمیت دام باید به هر حیوان یک کارت شناسایی تعلق بگیرد تا نیازی به نگه‌داشتن لاشه برای اثبات دارایی نباشد.

او افزود؛ باید از دوستان وزارت راه و مسکن بپرسیم پدافند غیرعامل و نقش ایمنی راه و جاده‌ها را چگونه در نظر گرفته‌اید؟ چرا تمام پل‌های جدید احداث‌شده بر روی کشکان نابود شد؟

رحیمی ادامه داد؛ یک سازمان دولتی باید به نهادهای مردمی پاسخگو باشد که متاسفانه در این روزها، برعکس شده است مثلا وقتی در مورد کودکان کار سوال می‌کنیم نتایج طرح جمع‌آوری چیست می‌گویند شما بگویید چرا درست‌کار نکردید که کودک کار وجود دارد!

او در پایان ابراز امیدواری کرد؛ امیدواریم که در رسانه‌ها این افراد به‌جایگاه پاسخ‌گویی آورده شوند.
 
چیزی به نام مدیریت بحران در ایران وجود ندارد

در ادامه و در بخش جامعه‌شناسی همایش سعید مدنی جامعه‌شناس پشت تریبون قرار گرفت و گفت؛مشاهداتش از روزهای سیل حاکی از سوء مدیریت و آشفتگی در مناطق سیل‌زده بود.

مدنی گفت؛ در سیل اخیر فرصت حضور در مناطق سیل‌زده را یافتم و آنجا درگیر مسائل دیگری شدم؛ سوء مدیریت و آشفتگی در این مناطق وجود داشت. اگرچه تجربه من منحصر به سیل لرستان بود، اما با پرسش از دوستانم در سایر مناطق فهمیدم بقیه جاها نیز به همین شکل بوده است.

 

 

این جامعه‌شناس با ذکر این نکته که مدیریت بحران در ایران یک مدیریت کهنه، پوسیده و کاملا نامتناسب با شرایط ایران است گفت؛ وقوع زلزله‌ها، سیل‌ها و ... و همچنین تجربیات متعدد نشان می‌دهد که این مدیریت فاقد توانایی لازم برای مداخله در بلایای طبیعی است.

مدنی افزود؛ امروزه تحولی در مدیریت بحران و بلایای طبیعی اتفاق افتاده است.

 

در این رویکرد جدید امکان وقوع هر بلای طبیعی وجود دارد و باید این ویژگی‌ها را داشته باشد؛مدیریت بلای طبیعی باید آمادگی لازم برای تمام رویدادها را دارا باشد. چندبعدی باشد؛ یعنی پیش از حادثه، زمان حادثه و پس از حادثه امدادرسانی کند.
«با این نگاه متوجه می‌شویم که عملاً ما مدیریت بحران نداریم. فقط هنگام وقوع سیل به برخی از نیازهای اولیه اقتصادی توجه می‌کنیم.»

مدنی توضیح داد؛ ژاپن قدیمی‌ترین مدیریت بحران را از سال ۱۹۸۰ دارد و سطوح مختلف مدیریت بحران ژاپن شامل ملی، استانی، شهرداری و شهروندی است اما سطوح مختلف مدیریت بحران در ایران شامل ملی، استانی و شهرستان است.

 مدنی در پایان گفت؛ هنگام بحران نیازسنجی‌ها باید از سوی جوامع محلی انجام شود؛نیازسنجی بر مبنای نیازهای محلی یعنی اینکه فقط مردم محلی می‌توانند به بهترین وجه نیازهای منطقه خود را اعلام و در مدیریت آن مشارکت کنند.
 
آسیب‌های اجتماعی فجایای طبیعی

در ادامه بخش جامعه‌شناسی معصومه کمال‌الدینی جامعه‌شناس هم به بیان نکاتی پیرامون ریشه‌های شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی پس از فجایع پرداخت.

او در ابتدای سخنان خود به رابطه بین فقر و آسیب‌های ثانویه پس از حوادث پرداخت و در ادامه به برخی علل دیگر آسیب‌های اجتماعی نیز اشاره کرد.

 

این جامعه‌شناس با اشاره به راهبردها و شرایط مداخله‌گری، پیشنهاد‌های کاربردی زیر را برای کاهش آسیب‌های اجتماعی پس از بلایا ارائه داد: انجام مداخلات اجتماعی و روانی،اجرای فوریت‌های اجتماعی در روزهای بعد از فجایع طبیعی و تلاش‌های توسعه‌ای و راهبردی نظیر برگزاری کلاس‌های آموزشی و مهارت‌های مدیریت استرس و تصمیم‌گیری و همچنین مدیریت روابط زناشویی و مشاوره گروهی برای زنان و مردان.

او در پایان با ذکر این نکته که باگذشت روزهای اولیه، به‌تدریج، آسیب‌های اجتماعی پنهان‌تر ظاهر می‌شود به لزوم استمرار حمایت‌های روانی و اجتماعی در فازهای میان‌مدت و بلندمدت نیز تأکید کرد.
 
نیاز به مداخلات روان‌شناختی
 
فاطمه قاسم‌زاده روان‌شناس کودک و رئیس هیات‌ مدیره شبکه یاری کودکان کار هم  در پنل روانشناسی و مددکاری اجتماعی همایش سیل سراسری ایران  به ارائه نظراتش پرداخت.

 این روانشناس گفت؛ از مفهوم بحران و آشفتگی‌هایی که در پی آن به وجود می‌آید به این نتیجه می‌رسیم که علاوه بر اقدامات اولیه مانند سرپناه، غذا، بهداشت... ما نیازمند به مداخلات روان‌شناختی نیز هستیم.
او در ادامه با طرح پرسشی مبنی بر اینکه آیا سازمان‌های غیردولتی هم می‌توانند در زمان بحران مداخلاتی در حوزه‌های روانشناسی داشته باشند یا خیر؟ جواب داد: بله، در شرایطی که نهادهای مردمی نیروی متخصص در این زمینه داشته باشند می‌توانند در این حوزه‌ها مداخله داشته باشند.
 
بعضی قوانین ایران مخرب‌اند و اجازه تعرض می‌دهند
 
صادق جمالی کارشناس ارشد حقوق محیط‌زیست و عضو کمیته ملی تحقیق و ریشه‌یابی سیل هم یکی از حاضران در پنل حقوقی همایش سیل سراسری ایران بود.

جمالی گفت؛ می‌توان گفت بعضی قوانین مصوب مخرب‌اند و اجازه تعرض می‌دهند. به‌طور مثال در قانون بودجه سال ۱۳۹۴ اجازه فروش اراضی برخی مسیل‌ها به دولت داده شد. که این به‌هیچ‌وجه کارشناسی نبوده است.
این کارشناس ارشد حقوق محیط‌زیست اضافه کرد؛موضوع بعدی چالش‌های اجرای قوانین است.

 

مثلا طرح امداد و نجات سال ۸۲ یکی از کارگروه‌های تخصصی مربوط به سیل است که ۱۹ وظیفه بر عهده آن است اگر این‌ها اجراشده بود بخش عمده‌ای از مشکلات ناشی از سیل پیشگیری شده بود. مثلا در این طرح وزارت نیرو مجوز دارد که بناهایی که  طبق اصول ساخته نمی‌شوند را تخریب کند.

عضو کمیته ملی تحقیق و ریشه‌یابی سیل چالش بعدی را نظارت ناکافی نهادهای متولی معرفی کرد و گفت؛ دادستان می‌تواند به‌عنوان مدعی‌العموم علیه ساخت‌وسازهای غیراصولی یا اقدامات غیرقانونی اقدام کند. در قضیه شیراز خوشبختانه دادستان این شهر اقدامات خوبی صورت داد و حتی اتهام قتل غیر عمد را بر مسببین وارد دانست.

او افزود؛ باوجود استانی شدن شرکت‌های آب منطقه‌ای مدیریت‌های سیلاب باید یکپارچه باشد اما مصوبه مجلس شرکت‌های آب منطقه‌ای را جدا کرده است.
 
چه کسی به نهادهای دولتی و نظامی مجوز می‌دهد؟
 
سعید دهقان وکیل پایه‌یک دادگستری و نایب‌رئیس هیات مدیره حامیان جامعه مدنی در پنل حقوقی همایش سیل سراسری ایران گفت؛ اصل ۵۰ قانون اساسی حفاظت از محیط‌زیست را تکلیف عمومی می‌داند و ما باید تلاش کنیم که منابع طبیعی و زیست‌محیطی برای نسل‌های بعد بماند و از بین بردن آن نقض قانون است.
او افزود، آیا ما در تخریب محیط‌زیست با نبود قانون مواجهیم؟ در تخریب محیط‌زیست چقدر قوه مجریه نقش و انگیزه دارد؟ آیا خود قوه مجریه در این امر ذی‌نفع نیست؟

 

بسیاری از سواحل در اختیار سازمان‌های دولتی و نهادهاست. اغلب در اختیار ارگان‌های نظامی و شبه‌نظامی. چه کسی به این نهادها مجوز می‌دهد؟
وی در بخشی از سخنان خود به بی‌قانونی نهادینه‌شده در سطح جامعه نیز پرداخت و این سوال را مطرح کرد که اگر خود ما قدرت و ثروت داشته باشیم ویلا نمی‌سازیم؟

این وکیل دادگستری افزود: قوه قضاییه چقدر قاطع است؟ در بند ۵ اصل ۱۵۶ آمده است پیشگیری وظیفه قوه قضاییه است اما در حال حاضر این پیشگیری صرفا در خصوص جرائم امنیتی و در راستای اهداف ایدئولوژیک بوده است.

نایب‌رئیس هیات مدیره حامیان جامعه مدنی تصریح کرد؛در بخش‌هایی از این تقصیرات و جرائم (تخریب محیط‌زیست) خودمان دخیل هستیم.

دهقان خاطرنشان کرد وظیفه جامعه مدنی، سوال کردن است. سوال درباره اینکه نهادهای متولی کارشان را می‌کنند یا نه و همین‌طور ارائه طرح و ایده و در کنار آن کمک‌رسانی. در مورد وظایف دولت پس از وقوع می‌توان گفت، دولت به‌جای انجام‌وظیفه درست فقط شو‌آف می‌کند.

 

دولت وقتی می‌خواهد کمک کند در قالب امتیاز کمک می‌کند. ما باید پس از وقوع سیل یا بلایای طبیعی از دولت بخواهیم حداقل به‌جای دادن امتیاز چند درصد از منابع را برای جبران خسارات اختصاص دهد چقدر بودجه خرج دستگاه‌های عریض و طویل امدادی شد؟ ما فرق بین امتیاز و حق را می‌فهمیم. حق سلامت و ایمنی مردم باید در جامعه تثبیت شود و هیچ‌کس حق مخدوش کردن آن را ندارد.
 
او افزود، نظریه‌پردازان بر جبران خسارت جانی تأکیددارند. اما برای جبران خسارات مالی باید تقصیر یا قصور اثبات شود اما چگونه ؟ متاسفانه عوامل ورود خسارت به اموال مردم  نادیده گرفته می‌شود. گزارش حادثه پلاسکو کجاست؟ آیا کامل است؟ من گزارش را نخوانده‌ام اما می‌دانم جامعه مدنی باید در جریان این تحقیقات باشد. گزارش حادثه سیل کجاست؟باید توجه داشت تاخیر باعث نمی‌شود گزارش از اثر بیفتد و کسی درک درستی از وقایع نداشته باشد.

دهقان خاطرنشان کرد که در بُعد بین‌المللی، مطابق ماده ١١ ميثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، دولت‌ها متعهد هستند حداقل رفاه را برای مردم تامین کنند. همان‌طور که می‌دانیم ایران به این میثاق پیوسته و طبق ماده ۹ قانون مدنی این میثاق در حال حاضر جز قوانین داخلی ما محسوب می‌شود و لازم الاجراست.

او در بخش پایانی سخنان خود بر این نکته تأکید کرد که جنگ ابعاد مختلفی دارد و به عقیده صاحب‌نظران ما در حال حاضر در شرايط جنگ اقتصادی قرار داريم. کنوانسیون‌های ٤ گانه ژنو مقرر می‌کند در زمان جنگ اصل رعایت قوانین بشردوستانه حتی برای دشمن هم باید اجرا شود. سوالی که پیش می‌آید اینکه چرا جلوی برخی از کمک‌های بین‌المللی گرفته شد؟ برخی معتقدند به دلیل اینکه امکان گردش مالی و برخورداری از سوئیفت را نداشتیم و این باعث شد. اما متاسفانه می‌بینیم گاهی بعضی اظهارنظرهای غیرمنصفانه‌ای می‌کنند که آبروی ما را می‌برد گویی فاجعه برای عده‌ای مایه کسب‌وکارشان است.
 
 
مشاهدات داوطلبان جمعیت امام علی هنگام وقوع سیل
 
همچنین 3 تَن از داوطلبان بومی جمعیت امام علی در استان‌های درگیر سیل تجربیات و مشاهدات خود را با حاضران در میان گذاشتند.

الهه اله کریمی داوطلب جمعیت امام علی در لرستان یکی از فعالان بومی جمعیت بود. او با اشاره به وضعیت کلی شهرستان معمولان استان لرستان در روزهای ابتدایی وقوع سیل گفت؛ «در روزهای ابتدایی، هلال‌احمر اعلام کرد در منطقه‌ی معمولان و پل‌دختر نیازی به کمک نداریم و نیروهای مردمی در سایر مناطق استان به کمک و امدادرسانی بپردازند.»

 او یادآوری کرد در روزهای اولیه سیل، امکان امدادرسانی از طریق جاده‌ها وجود نداشت. خوشبختانه ارتش همکاری لازم را در این مورد انجام داد و جمعیت امام علی (ع) توانست اقلام مردمی را از طریق بالگرد ارتش در روزهای ابتدایی سیل، به دست مردم سیل‌زده برساند.

در ادامه او از مشکلات کنونی موجود در مناطق صحبت کرد و گفت؛ هنوز باوجود دمای ۵۰ درجه سانتی‌گراد، برخی خانواده‌ها پس از گذشت چهار ماه، مسکن ندارند و از دیگر مشکلات، دادن وام مسکن توسط بنیاد مسکن به مردم روستاهایی است که در محل تلاقی دو رودخانه چم‌مهر ساکن هستند درحالی‌که لازم است مردم این روستاها جابه‌جا شوند، اما وام مسکن داده‌شده تا مردم در همان منطقه خانه بسازند.
او افزود؛ در مناطقی مانند افرینه و زورانتیل نیز، اصلا زمینی باقی نمانده است که مردم مجددا خانه بسازند و برخی از مردم هم به علت امکاناتی که در کمپ‌ها وجود داشت، تمایلی به خروج از کمپ و برگشتن به زندگی عادی را نداشتند.

این داوطلب جمعیت امام علی توضیح داد؛ بحث اصلی در امدادرسانی‌ها داشتن برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است. این مسائل می‌تواند به مدیریت بهتر کمک‌های مردمی نیز کمک کند. به‌عنوان نمونه ما در روزهای ابتدایی حادثه کنسرو و اقلام غذایی توزیع کردیم اما در هفته دوم، با توزیع بیل و فرغون، به تمیز کردن خانه‌های مردم از گل‌ولای کمک کردیم که بسیار باعث خوشحالی آن‌ها شده بود.

کریمی با اشاره به مشکلات موجود در امدادرسانی‌ها و انجام کمک‌های خیرین به‌صورت ملوک‌الطوایفی توضیح داد؛ یکی از تجربیات موفق جمعیت امام علی (ع)، ارتباط گرفتن موثر با بزرگان طوایف بود که منجر به عملکرد بهتر می‌شد. حتی این ارتباط در دوران پساسیل نیز همچنان ادامه دارد.

به گفته این فعال اجتماعی، جمعیت تجربه کار با اقوام مختلف را در نمونه‌های زیادی دارد؛ به‌عنوان نمونه در لیگ پرشین کودکان و نوجوانان از قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف به‌خوبی در کنار هم کار می‌کنند.

او در ادامه به یکی از مهم‌ترین نکات در امدادرسانی‌ها اشاره کرد؛ در اوایل سیل، معمولا کودکان نادیده گرفته می‌شوند. اما خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به کودکان اهمیت بیشتری داده شود.

کریمی تأکید کرد؛ استان لرستان رتبه اول بیکاری در کشور را دارد و باید بیش از این‌ها به این استان توجه کرد. این مسئله باعث شده بود فشارهای روانی بر مردم بیشتر شود. به همین علت جمعیت گروهی از روانشناسان داوطلب را به منطقه اعزام کرد.

یکی دیگر از مباحث مطرح‌شده توسط کریمی تاثیر مثبت فعالیت‌های رسانه‌ای بود؛ در چند روز ابتدایی سیل، بایکوت خبری انجام شد که اگر خود مردم نبودند، تنها خبر آب‌گرفتگی خرم‌رود دیده می‌شد و خبری از ورود سیل به شهرستان‌ها منتشر نمی‌شد. البته رسانه‌ها به‌خوبی با جمعیت امام علی همکاری کردند و اطلاعات منتشرشده توسط جمعیت را منبع خود قرار می‌دادند. این اعتماد رسانه‌ها حتی باعث اعتماد بیشتر مردم به ما هم شده بود.

محسن خطیبی داوطلب جمعیت امام علی در خوزستان هم به ارائه بخشی از تجربیات خود در این استان پرداخت؛خطیبی با اشاره به تاثیر حضور مددکاران در مناطق کم برخوردار و به‌ویژه بحران‌هایی مانند سیل گفت؛ در بدو ورود ما به روستای زبید، زنی شناسایی شد که اهالی می‌گفتند لال است. مدتی بعد این خانم در جریان کمک‌های مددکاران جمعیت امام علی بعد از ۲۵ سال شروع به صحبت کرد. درحالی‌که حتی بچه‌های این خانم نمی‌دانستند که این خانم می‌تواند حرف بزند.

خطیبی افزود؛ زمانی که حکم تخلیه محل به دلیل جریان سیل آمده بود، اهالی حاضر نبودند محل را تخلیه کنند آن‌ها وسایل را در پشت‌بام خانه‌هایشان گذاشته بودند. درنتیجه ابتدا با اهالی شروع کردیم به صحبت کردن؛ در مرحله اول نیازسنجی‌ها شروع شد. در گام بعد توزیع پلاستیک به خانواده‌ها برای پوشاندن وسایلشان، آغاز شد. از دیگر فعالیت‌های امدادگران جمعیت، عضو کردن چند تن از کودکان مناطق عرب نشین در تیم پرشین بود.

او اضافه کرد؛ یکی از موارد اثرگذار در جریان امدادرسانی‌ها کودکی بود که آرزو داشت به مدرسه برود و متاسفانه توان مالی برای تحصیل نداشت. این کودک عزیز بعد از اولین دیدار با ما، منتظر بود تا برایش لوازم‌التحریر و لباس مدرسه آورده شود تا بتواند به مدرسه برود. بعد از اهدا وسایل موردنیاز تحصیل، آرزوی این کودک برآورده شد.

خطیبی اظهار داشت؛ طبق تصمیمی که در جمعیت گرفته شد با کمک اعضای جمعیت شیراز و کمک خیرینی که دوستان جمعیت شیراز به ما معرفی کردند، یک کتاب‌خانه در روستای الحریه افتتاح کردیم و برای حدود ۴۰۰ نفر از دانش آموزان، کتاب تهیه کردیم.

او در پایان گفت؛ درحالی‌که مسئولین گفته بودند که خسارات سیل ۹۵ را به مردم پرداخت می‌کنیم. اما هنوز برخی از پرداخت‌ها انجام‌نشده است.
 
مریم علی‌محمدی داوطلب جمعیت امام علی در استان مازندران هم با اشاره به اینکه از روز دوم فروردین در منطقه مستقر شدیم و برای تقویت جامعه محلی اقدام کردیم گفت یکی از مشکلات اصلی به وجود آمده در ایام سیل مسائل بهداشتی بود که با توجه به آب‌گرفتگی طولانی‌مدت در شهرهای سیل‌زده استان گلستان، وضعیت سرویس‌های بهداشتی به‌شدت وخیم بود. به‌طوری‌که در آبی که در سطح شهر وجود داشت، هم لاشه حیوانات و هم فضولات انسانی وجود داشت که باید سریع‌تر برطرف می‌شدند.
 
بیانیه پایانی و امضای طومار
 
همایش دوروزه سیل سراسری ایران با قرائت بیانیه پایانی و امضای طومار از سوی حاضران به پایان رسید.
 
در بیانیه پایانی همایش سیل سراسری ایران آمده است؛1- نتایج پژوهش‌های متعدد مراکز تحقیقاتی مستقل و دولتی و همچنین روند سوانح طبیعی در سال‌های اخیر کشور و منطقه‌ی خاورمیانه، ایرانی در معرض خطر در برابر سوانح و حوادث طبیعی را نشان می‌دهد.

٢- آنچه موجب نگرانی دغدغه مندان و فعالین جامعه‌ی مدنی در حوزه‌‌ی سوانح طبیعی است، فقدان اقدامات پیشگیرانه‌ی کافی و سوء مدیریت آسیب‌های ناشی از این حوادث است. توجه ناکافی به این مسئله در حوادثی مانند زلزله‌ی کرمانشاه و سیل سراسری، خود موجب آسیب‌ دیدن هم‌وطنانمان در مناطق درگیر این حوادث طبیعی بوده است.

٣- با توجه به شرایط حال حاضر کشور و امکانات بالقوه‌ی ملی، بسیاری از آسیب‌های ناشی از حوادث طبیعی را می‌توان با اقدامات پیشگیرانه‌ی کافی مدیریت کرد. فقدان برنامه‌ریزی پیشگیرانه‌ی حقیقی و ناکارآمدی اقدامات فعلی، نتیجه‌ای جز آسیب‌دیدگی هم‌وطنانمان در حوادث طبیعی آینده ندارد.

 ۴- تجربه گویای آن است که علی‌رغم گذشت ماه‌ها از وقوع حوادث، همچنان بسیاری از مناطق آسیب‌دیده در حوادث سال‌های اخیر، از زیرساخت‌های اولیه زندگی همچون آب آشامیدنی محروم هستند و شرایط اقتصادی و معیشتی حاکم، توان بازپرداخت وام‌های اندک را نیز از برخی هم‌وطنان ربوده و لازم است این موضوع موردتوجه مسئولان قرار گیرد.

۵- زلزله‌ی تهران بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده تهدیدی بزرگ و محتمل بوده و با توجه به امکانات امدادی موجود و الگوی مدیریت بحران در حوادث طبیعی گذشته‌ی کشور، پیش‌بینی‌ها بیانگر قربانی شدن جمع کثیری از هم‌وطنان در این حادثه است.
 
۶- در همایش سیل سراسری ایران از مسئولان و متولیان مدیریت بحران دعوت به حضور شده بود که علی‌رغم پیگیری‌های بی‌وقفه اعضای جمعیت امام علی برای حضور ایشان، متاسفانه محقق نشد. این  عدم حضور بار دیگر نشان داد نهادهای مردمی جایگاهی در ارزش‌گذاری و تصمیم‌گیری نهادهای مسئول ندارند بااین‌حال، همچنان انتظار می‌رود اقدامات لازم جهت تاب‌آوری هر چه بیشتر شهرهای کشور و برنامه‌ریزی‌های لازم جهت برنامه‌های پیشگیری در سطح ملی اتخاذشده و اقدامات و برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده با شفافیت هرچه‌تمام‌تر به هم‌وطنان و سمن‌های فعال در حوزه‌ی فعالیت‌های امدادی ارائه شود.